Personen met dementie gaan door een diepgaand veranderingsproces en dat brengt een heleboel emoties met zich mee: onzekerheid, angst, twijfel, onmacht, schuld, boosheid. Bovendien gaat het om een steeds verdergaand proces dat onomkeerbaar is, met steeds nieuwe aanpassingen, veranderingen en uitdagingen. Personen met dementie hebben veel onzekerheid en verlies te verwerken. Het is daarom erg belangrijk dat de omgeving op een emotioneel-ondersteunende manier reageert.
- Een eerste (kern)element hiervan is een empathische basishouding. Dit betekent dat je de ander open en aanvaardend tegemoet treedt. Je hebt oog voor de persoon achter de stoornis. Je beseft dat wat de persoon met dementie zegt, voortkomt uit zijn beleving en weinig met jou als persoon te maken heeft. Boosheid om de situatie, kan zich uiten als boosheid ten aanzien van jou. Ga daar niet op in. Zie de persoon met dementie als iemand die een moeilijke strijd met zichzelf aan het voeren is.
- Een tweede element is de bereidheid om actief en erkennend te luisteren. Actief luisteren betekent dat je je eigen bekommernissen en ideeën opzij zet en je openstelt voor de werkelijkheid van de ander. Erkenning geven aan gevoelens, betekent dat je accepterend bent ten aanzien van de gevoelens van de persoon met dementie. Je minimaliseert of dramatiseert ze niet. Je bevestigt en erkent ze precies zoals ze zijn, zonder er je eigen reactie of oordeel aan toe te voegen.
- Een derde element: vermijd ongevraagd advies of het geven oplossingen in de plaats van de persoon met dementie. Als de persoon vragen heeft en zoekt hoe hij/zij concreet met bepaalde problemen om kan gaan, zoek dan mee naar oplossingen vanuit een ondersteunende en respectvolle houding. Geef informatie, licht opties toe, spreek over voor- en nadelen, maar blijf tegelijk de voorkeur van de persoon zelf bevragen en blijf zoveel als mogelijk gericht op gezamenlijke besluitvorming.
- Een vierde element tenslotte is de vaardigheid om een belevingsgericht gesprek te voeren. Het belevingsgericht gesprek is een manier van ‘meegaan in de beleving’. In wat volgt gaan we dieper in op de specifieke gesprekstechnieken die hiervoor nodig zijn.